Τετάρτη 21 Μαΐου 2025

Η Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα και το Όραμα των Αλύτρωτων Πατρίδων


Στις 21 Μαΐου 1864 τα Επτάνησα ενώνονται επισήμως με το Ελληνικό Βασίλειο και γίνονται η πρώτη περιοχή που προσαρτάται μετά την ολοκλήρωση της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Η ένωσή τους υπήρξε καθοριστική τόσο για την εθνική επικράτεια όσο και για την εδραίωση της Μεγάλης Ιδέας (όρος που ακόμη και σήμερα προκαλεί φλύκταινες σε ορισμένους εκτός αλλά κι εντός ακόμη της χώρας μας).

Ωστόσο, η Μεγάλη Ιδέα που τόσο πολεμήθηκε και ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζεται με απαξιωτικό τρόπο και από φίλους και από εχθρούς, δεν ήταν και δεν είναι τίποτε άλλο από το όραμα για την εθνική και γεωγραφική αποκατάσταση όλων των ελληνικών πληθυσμών σε μία ενιαία κρατική οντότητα. Ονομάστε μου έναν λαό που δεν είχε και έχει το ίδιο όραμα!  

Τα Επτάνησα, με τη βαθιά ελληνική τους ταυτότητα, την πνευματική τους έκταση και την αγωνιστική τους παράδοση, αποτέλεσαν την πρώτη εδαφική προσάρτηση στην Ελλάδα χωρίς πόλεμο αλλά μέσα από διπλωματικές διεργασίες και διεθνείς συγκυρίες.


Η ένωση δεν ήταν μόνο συμβολική αλλά και στρατηγική. Έδωσε ώθηση στον εθνικό αγώνα και ενίσχυσε την ελπίδα ότι οι τότε υπόδουλες ελληνικές πατρίδες – όπως η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Θράκη, η Κρήτη, αλλά και οι πλέον μακρινές, η Μικρά Ασία και ο Πόντος – θα μπορούσαν κάποια στιγμή να ενωθούν με τη μητέρα πατρίδα.

Δυστυχώς, τα πράγματα δεν έγιναν όπως θα έπρεπε να γίνουν για πολλούς λόγους τους οποίους δεν θα εξετάσουμε εδώ. Παρά την ισχυρή ελληνική παρουσία για αιώνες, ο ξεριζωμός, οι διωγμοί και τελικά η μικρασιατική καταστροφή του 1922 έβαλαν οριστικά τέλος στις ελπίδες για ενσωμάτωση.

Ενώ στα Επτάνησα ο αγώνας δικαιώθηκε, στη Μικρά Ασία και τον Πόντο κατέληξε σε εθνική τραγωδία. Η σύγκριση αυτή αναδεικνύει τη σημασία της Ένωσης των Επτανήσων όχι μόνο ως ιστορικό γεγονός αλλά και ως υπενθύμιση των δυνατοτήτων και των ορίων του ελληνικού εθνικού οράματος. Είναι ένα παράδειγμα επιτυχούς ολοκλήρωσης της εθνικής ιδέας κι έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται και να τιμάται!

… Αν και θα πρέπει να επισημανθεί ότι υπήρξαν αντιρρήσεις και επιφυλάξεις για την Ένωση των Επτανήσων τόσο στο εσωτερικό τους όσο και στην Ευρώπη για διάφορους λόγους.

Μεταξύ άλλων να αναφερθούμε στις κατά τόπους α) αριστοκρατικές οικογένειες και τους μεγάλους γαιοκτήμονες που φοβούνταν ότι με την ένωση θα χάσουν τα προνόμια που απολάμβαναν υπό την βρετανική προστασία καθώς, και τα τοπικά προνόμια της Ιονίου Πολιτείας. β) σε ορισμένους ριζοσπάστες πολιτικούς που επέδειξαν επιφυλακτικότητα όχι επειδή δεν ήθελαν την ένωση, αλλά επειδή θεωρούσαν ότι η Ελλάδα δεν ήταν ακόμη αρκετά ώριμη δημοκρατικά και κοινωνικά αφού έβλεπαν – και δικαίως θα μπορούσαμε να πούμε – τον Όθωνα και την πολιτική κατάσταση της εποχής με δυσπιστία και φοβούνταν ότι τα νησιά θα υποβαθμίζονταν και γ) στον γενικότερο φόβο απώλειας της αυτονομίας τους. Η Ιόνιος Πολιτεία, αν και υπό βρετανική προστασία είχε δικής της κυβέρνηση, σημαία και νόμισμα. Πολλοί φοβούνταν ότι με την ένωση θα χάνονταν αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και οι τοπικές ελευθερίες.

Στο διεθνές πεδίο, η Μεγάλη Βρετανία αν και τελικά παραχώρησε τα Επτάνησα στην Ελλάδα, δεν ήθελε να απολέσει μια στρατηγικά σημαντική περιοχή που της έδινε τον έλεγχο του Ιονίου Πελάγους και του θαλάσσιου διαδρόμου προς την Ινδία. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ανησυχούσε για την τροφοδότηση του εθνικού ελληνικού οράματος και διέβλεπε τον κίνδυνο να ελλοχεύει και για άλλες επαρχίες της από άλλες εθνοτικές ή θρησκευτικές πληθυσμιακές ομάδες υπό την κυριαρχία της αλλά και οι λοιπές μεγάλες δυνάμεις της εποχής όπως η Ρωσία, η Γαλλία, η Αυστρία παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον αλλά και με ανησυχία, γιατί η Ένωση θεωρήθηκε προηγούμενο που μπορούσε να πυροδοτήσει και άλλες εθνικές διεκδικήσεις στα Βαλκάνια ανατρέποντας τις υφιστάμενες ισορροπίες.

Τι παρατηρούμε πολύ επιγραμματικά; Ότι οι αντιρρήσεις εστίαζαν κυρίως στον χρόνο, τις συνθήκες και τις συνέπειες της ένωσης, παρά στην ίδια την ιδέα της ελληνικής ενσωμάτωσης. Αυτή είναι μία λεπτομέρεια που στη συνέχεια δεν μπορέσαμε να την αξιοποιήσουμε αλλού…

Τετάρτη 23 Απριλίου 2025

Εν αναμονή λευκού καπνού


 
 
Η εκδημία του προκαθήμενου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας βρίσκει τον χριστιανισμό διωκόμενο και βαριά πληγωμένο σε μια ιστορική συγκυρία που κύριο χαρακτηριστικό της γνώρισμα είναι η απαξίωση του ανθρώπου κι η διαστρέβλωση της αλήθειας και της πραγματικότητας προς ευόδωση αριθμών και σκοπών που δεν εξυπηρετούν την ζωή και την πνευματική μας εξέλιξη.

Μια ιστορική συγκυρία κατά την οποία η χριστιανοσύνη οφείλει να ανανεώσει το μήνυμά της, καθαρίζοντας τον πυρήνα της δογματικής κι επιστημονικής προσέγγισης του Θείου από συμπεριφορές, δοξασίες, ήθη και ψευδοπαραδόσεις που δεν ανταποκρίνονται στις γραφές και στην αυθεντικότητα της μιας και μόνης Εκκλησίας.

Ασφαλώς και τα πρόσωπα κάνουν την διαφορά. Όπως και οι ιδέες κι η αντίληψη. Πολύ φοβάμαι, η Εκκλησία της Ρώμης θα γυρίσει δεκαετίες αν όχι αιώνες πίσω, όπως ακριβώς και η Εκκλησία της Αλβανίας με την πρόσφατη εκδημία του μακαριστού Αναστάσιου ή η Εκκλησία της Μόσχας που είναι βουτηγμένη στο αίμα.
 
Πέρασαν 2000 χρόνια και ακόμη δεν έχουμε αξιολογήσει όπως θα έπρεπε το δώρο που μας έδωσε ο Θεός...

 

Τετάρτη 29 Μαΐου 2024

Κωνσταντινούπολη



Κι η Πόλη εχάθη. 

Το τοπίο μεταμορφώθηκε με τα χρόνια και τους καιρούς... 

κι οι ανθρώπινες όψεις άλλαξαν. 

Στους δρόμους πλέον μια γλώσσα βάρβαρη αντηχεί κι ο ήχος της καμπάνας, ίσα που ακούγεται πίσω από το κάλεσμα του ιμάμη για προσευχή... 

προσευχή σε ποιόν; σε τί;

Λόγια και σιωπές ανάμεικτες με ευωδιές και θύμησες που κάποτε, θαρρείς, ζωντανεύουν ακόμη και τα φαντάσματα εκείνων των ψυχών που έφυγαν με το παράπονο...

Έγινε η Πόλη Ιστανμπούλ μα όλοι Πόλη την ονομάζουν. Ακόμη! Πάντα!

Σάββατο 11 Φεβρουαρίου 2023

Περί γλωσσικής και θρησκευτικής αυθαιρεσίας


Με τα όσα δραματικά συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες και παρακολουθούμε από την Τουρκία, μου προκαλεί μεγάλη εντύπωση η έκδηλη άγνοια πολλών δημοσιολογούντων περί ύπαρξης χριστιανικών (κυρίως ορθοδόξων) κι ελληνικής καταγωγής πληθυσμών στην νοτιοανατολική Τουρκία όμως, ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση μου προκαλεί ο διαρκής χαρακτηρισμός τους ως …«ελληνορθοδόξων». Ένας όρος αδόκιμος στην καλύτερη περίπτωση, ιδιαίτερα προσβλητικός ωστόσο για κάθε έναν που αισθάνεται και είναι ορθόδοξος.

Οι άνθρωποι είναι ορθόδοξοι κι ελληνικής καταγωγής. Όσοι έχουν ελληνική καταγωγή. Αλλά ορθόδοξοι. Μόνον ορθόδοξοι! Όχι «ελληνορθόδοξοι». Μπορώ να καταλάβω την σπουδή που θέλουν να επιδεικνύουν ορισμένοι περί… ελληνικής «πρωτοκαθεδρίας» (όλοι οι άλλοι είναι β’ διαλογής) αλλά η Ορθοδοξία (και το ελληνικό πνεύμα) από την φύση της απορρίπτει τέτοιου είδους διακρίσεις.

Οπωσδήποτε, κατά τόπους υπάρχουν διαφορές στις συνήθειες, στα ήθη και τα έθιμα που διαμορφώνονται συν τω χρόνω κι από τις ιδιαίτερες εθνικές/πολιτισμικές ταυτότητες συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων· τούτο όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως συνιστούν διακριτή και διαφορετική δογματική ομάδα. Δεν επιτρέπεται – αν έχουμε έστω την παραμικρή ιδέα για το τι μιλάμε – να συνθέτουμε αυθαίρετα διαφορετικές έννοιες που στο τέλος-τέλος, μάλλον εξυπηρετούν αντιλήψεις ξένες προς την θρησκευτική μας παράδοση και την δογματική μας καθαρότητα.

Με την λογική αυτή, οι μουσουλμάνοι στην Θράκη είναι «ελληνομουσουλμάνοι», οι Ρωμαιοκαθολικοί στη Σύρο, την Πάτρα, την Κέρκυρα κλπ, «ελληνοκαθολικοί» και οι Αγγλικανοί «ελληνοαγγλικανοί». Αστεία πράγματα…

Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2022

Ευχές Χριστουγέννων

 


Τα πάντα εν σοφία εποίησε… ακόμη και την γέννησή Του! Για να μας υπενθυμίζει κάθε φορά, με κάθε πόνο και με κάθε αναστεναγμό, πως το “όλον” είναι αποτέλεσμα δημιουργίας κι όχι τυχαίο γεγονός!

Η ανάμνηση της γέννησης του Ανθρώπου συντελείται καθημερινά, παντού κι υπό οποιεσδήποτε συνθήκες κι όμως, ακόμη και σήμερα, δύο χιλιάδες και χρόνια μετά, εξακολουθούμε να μην αντιλαμβανόμαστε την ουσία του θαύματος!

Όταν η ανθρώπινη ζωή τιμολογείται κι αντιμετωπίζεται ως εμπορικό προϊόν μέσα σ’ ένα περιβάλλον “super market”, που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε όχι για να εξυπηρετεί τις ανάγκες μας αλλά για να κερδοσκοπούμε ο ένας εις βάρος του άλλου, αναρωτιέμαι, ποιό είναι το κέρδος που τελικά απολαμβάνουμε;

Ας βγάλουμε τα χέρια απ’ τις τσέπες κι ας τα χρησιμοποιήσουμε επιτέλους! Όχι για να πουλήσουμε ή ν’ αγοράσουμε αλλά για να δημιουργήσουμε! Έστω, κάτι το ελάχιστο. Με αγάπη όμως και πίστη. Ίσως έτσι, ο κάθε πόνος κι ο κάθε αναστεναγμός να γίνουν λίγο πιο υποφερτοί… Καλά Χριστούγεννα σε όλους!!!

 

Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2022

Aegean or Turkaegean?

Aegean Sea is turkish (sic!). Αt least, that is what we learn from a new video release by Turkish Presidency. 

  

"The Aegean is ours" , "We exist in the Mediterranean" , "We curved the blue homeland in our seas"... Turkey is promoting by all means the "mavi vatan" doctrine, based on their so called "rightful claims" of a vast maritime domain in Aegean Sea and Eastern Mediterranean. I am not going to explain what is going on in our region. I am not even going to present the greek point of view. There are so many articles, essays, comments etc that provide some pretty good information to whoever is interested.

But! it seems like when you enjoy the comfort of your home and your neighbor comes with claims on your front yard, just because YOUR property is more beautiful or because it is a little bigger than his.


"Rightful claims" they say. "Greece should withdraw from its natural borders" Ibrahim Kalin said just the other day so… let’s just draw a rough timeline of the greek presence in the area, in order to understand better what he meant and then, we can talk about borders and claims. 

"In the beginning there was the Word" 

John’s writing is pretty clear but we won’t go that far back. Let’s begin from 3200 BC - 1100 BC, when we had the Cycladic Civilization in Greece. If by reading "cycladic" you feel your lips spelling Mykonos or Santorini, then, you are right! You will also be right if you presume that greeks started to inhabit Aegean islands before 3000 BC.


2200 BC - 1450 BC. The Minoan Civilization flourished on Crete, Greece. King Minos established the first navy in the region (Aegean and Mediterranean Seas) that allowed him to rule over wide dominions not only in Aegean islands but also in Italy, in south-west Turkey and northern Africa. By the way, his court was full of bulls (olé), goats and topless girls… yummy!


1900 BC - 1100 BC. Mycenaean Civilization in Greece. Argos became the epicenter of social life but I am telling you: I could never comprehend why. Nafplio was more beautiful. Still is!  


1250 BC… Jason and his Argonauts fly (don’t drink too much!) or sail across Aegean and Black Seas with Argo, long before the Founding Fathers discover Hollywood!


Speaking about Hollywood. What comes next? Or, should I say, who comes next? That’s right! Brad Pitt! He was fighting Eric Bana and the rest of the Trojan bastards, some time around 1250-1200 BC. A little later, Armand Assante set sails to get back to his Penelope but, in the seas he finds his true self and he delays his return as much as possible. - I wouldn't blame him! My mom is from Kephalonia. I know their mentality and manners ;)

Then, after a necessary break for commercials, between 1000 BC - 338 BC, we’ve been busy developing the magnificent Ancient Greek Civilization that everybody admires, except from the Turks (but I will get back to them later… much later)


800 BC - c. 700 BC Homer compiles the epic poems Iliad and Odyssey, among others… During the same period of time, greeks begin to expand and colonize more systematically the Mediterranean and Black Seas. Nothing to do with conquest or colonization, practiced by later great empires like England or Spain. Google it!

  

Some Xfiles are top secret so, let’s skip them. Coming next, some 200 years or more, persians learn what it means to upset an intellectual who has no time for bullshit but plenty of wine to consume…


323 BC - 31 BC just before our friends from Italy started learning greek, we had the Hellenistic period in Mediterranean Sea, in Asia… a short of interval but with great figures. You know, Colin Farrell aka Alexander… Hephaestion… they both loved theatre and because of their love, they delivered us probably the very first re-enactment in (hi)story making!


And then, the romans came. Ah! They were barbarians but no fools. They adopted the greek culture and gave it a spin to shape what we understand today as the foundation of western civilization! 

"Una faccia, una razza"!


Time was passing by and soon enough we forgot about Zeus, Hera and the rest of the gang. Eventually, we understood what atheneans meant when they were talking about the "unknown God" and we had a mighty empire built, until its fall in 1453.

But, the main question remains: Where were the turks during all this time? While our ships were cruising on the Aegean and Mediterranean Seas; while we were building cities of marble and gold not only in Athens or Corinth but in Naxos, in Samos, in Rodos and all islands, enjoying profits from commerce? Where were the turks while we were exchanging goods, ideas, customs, information, knowledge with foreign people and foreign states? They were grazing sheep and “dancing with wolves” somewhere in Mongolia and even further… Ask Kevin Costner. He was there. Yeap! He's that old.  

 
***

Now, let’s be fair. They came, they conquered, and they got what they could take. They established their new homeland at the ruins of the greek presence in Asia Minor and they have tried to secure their place in the world. We did the same! 

In time, we came to live side by side and still, we try to communicate, to understand each other, to learn from each other, to share, to exchange, to receive and to give. We made friends; there are many greek-turkish families; greeks and turks work together and seek their fortune on various joint enterprises. As a matter of fact, greek and turkish people have nothing to divide. During summer and public holidays turks and greeks enjoy the hospitality of one another.      

But, there is a thorne in our side. Religion and nationalism consumes... exhumes everything! Turkish islamofascist regime along with its nationalistic of no-hope opposition, insists on a revisionism that cannot be acceptable. Islamofascism is like cancer. It grows uncontrollably and destroys any effort, dreams and hopes.  

Now, they want our seas. They want our islands. They "demand" to leave them defenceless in order to allow them to do exactly what they have done in Cyprus! The recent gas discoveries in the eastern Mediterranean have increased Turkey's appetite and they covet our resources and the potential wealth. Their claims are simply not acceptable! There are laws, treaties, rules, agreements and facts that cannot change by high hopes. Only by war. Is that what Turkey really wants? A war? Again? 

They can try. But they have to calculate the cost beforehand. And the cost Turkey will have to pay, will be very high because Greece is not Armenia or Syria and greeks are not kurds or libyans. That means we can defend ourselves effectively and they shouldn't have any doubts about it.

Our only disadvantage comparing to them is that we value human life really high. If necessary though, that disadvantage will be our best advantage and then...